Χριστουγεννιάτικα Κάλαντα Ερυθραίας Μικράς Ασίας:
Χριστούγεννα -πρωτούγεννα, πρώτη, πρώτη γιορτή του χρόνου.
Εβγάτε νιοι και μάθετε, που ο, που ο Χριστός γεννιέται,
γεννιέται κι ανατρέφεται, με μέ-, με μέλι και με γάλα.
Το μέλι τρων οι άρχοντες, το γά-, το γάλα οι αφεντάδες,
και το μελισσοβότανο, το λού-, το λούζονται οι κυράδες.
Σ΄ αυτό το σπίτι πούρθαμε, τα ρα-, τα ράφια είν’ ασημένια,
του χρόνου σα ξανάρθομε, νάναι, νάναι μαλαματένια.
Σ’ αυτά τα σπίτια πούρθαμε, πέτρα, πέτρα να μη ραΐσει,
κι ο νοικοκύρης κ’ η κερά, χίλια, χιλιά χρονιά να ζήσει.
Πολλά ‘παμε τ’ αφέντη μας, ας που, ας πούμε της κεράς μας,
κερά ψηλή, κερά λιγνή, κερά, κερά καμαροφρύδα,
έχεις και κόρην όμορφη, που δε, που δεν έχει ιστορία,
μηδέ στη πόλη βρίσκεται μηδέ, μηδέ στη Καισαρεία.
¨Εχεις και γιον στα γράμματα, υγιόν, υγιόν εις το ψαλτήρι,
να τον αξιώσει ο Θεός, να βα, να βάλει πετραχήλι.
«Και του χρόνου…»
Την παρακάτω έρευνα την έκανε ο Δημήτρης Θωμαδάκης.
Ηχογράφηση στο στούντιο του Β’ Προγράμματος της Ελληνικής Ραδιοφωνίας το έτος 1982. Γι’ αυτό ζητώ προκαταβολικά την κατανόηση όλων των φίλων που θα γνωρίσουν την πρώτη αυτή αρχική μου ανάρτηση στο χώρο του Youtube.
Τραγουδούν γυναίκες από το Νέο Μελί Μεγάρων και τις συνοδεύουν στα όργανα, ο Αλέκος ο Αραπάκης με το βιολί του, η Ιωάννα Ανδρέου με το ούτι της και ο Μιχάλης Κλαπάκης με το τουμπερλέκι του.
Η χορωδία αποτελείται από τις:
Μαρίκα Καλαϊτζή,
Κατίνα Βαγιανού,
Μαρία Καραμπλάκα,
Λεμονιά Καραμπλάκα -Πανταζή,
Ερηνιώ Καμίτση
Χρυσούλα Καλαϊτζή και
o μικρός τότε Νίκος Πανταζής.
Ένα ολόψυχο ευχαριστώ στην αγαπητή κυρία Μαρίκα Καλαϊτζή από το Μελί Μεγάρων, για το απίστευτο μνημονικό της και τις πολύτιμες πληροφορίες που μεταλαμπαδεύει τόσο απλόχερα και με μεράκι καρδιάς και συγκίνησης, σε όλους μας!!!
Οφείλω επιπλέον ένα ολόθερμο ευχαριστώ σε όλους τους φίλους, και Συλλόγους, οι οποίοι με μεράκι ψυχής μου χορήγησαν πολύτιμο έντυπο υλικό ή και σημαντικές πληροφορίες για τη σύνθεση και ολοκλήρωση του παρόντος πονήματος.
• Αρχικά, τη διοίκηση του Κέντρου Μικρασιάτικων Σπουδών (ΚΜΣ) και τη Βιβλιοθήκη του Ιδρύματος, για τον χάρτη της Ερυθραίας Μικρασίας και το πολύτιμο ιστορικό φωτογραφικό υλικό, που συνοδεύει την παρούσα ανάρτηση.
• Το Πνευματικό Κέντρο Νέας Ερυθραίας και τον ακούραστο μπροστάρη του, τον αγαπητό φίλο Θοδωρή Κοντάρα, φιλόλογο και συγγραφέα, για τις ιστορικές φωτογραφίες που μου διατέθηκαν απ’ αυτό.
• Τον αγαπημένο φίλο και συγγραφέα Πέτρο Μεχτίδη, για τον ιστορικό –στρατιωτικό χάρτη της Ερυθραίας, της δεύτερης κατά σειρά φωτογραφίας.
• Τον «καρντάση» Tarık Övünç από την Σμύρνη (με πατέρα πρόσφυγα του 1923 από την Θεσσαλονίκη και μητέρα από τα Χανιά), για τις ιστορικές φωτογραφίες του Τσεσμέ –Κρήνης του έτους 1922.
• Τον Κατωπαναγιούση Αντώνη Σοφιανό για τις πολύτιμες πληροφορίες του, ως προς τα στοιχεία των Ελλήνων ιδιοκτητών του 1922, των εικονιζόμενων ακινήτων στην Κάτω Παναγιά Μικρασίας.
• Την Κωνσταντίνα (Ντία) Μάνεση υπεύθυνη των εκπαιδευτηρίων «Μάνεση», για το ιστορικό φωτογραφικό υλικό της Κάτω Παναγίας Ερυθραίας Μικράς Ασίας.
• Τον αγαπητό φίλο, συγγραφέα και σκηνοθέτη Αντώνη Παπαδόπουλο, για το πλούσιο φωτογραφικό υλικό που μου διέθεσε για το Μελί Ερυθραίας και ευρύτερα για τα Καράμπουρνα.
• Την ανιψιά Μαρία Μικρουδάκη από την Λήμνο για τη φωτογραφία του Παρθεναγωγείου του Ρεΐζντερε που της χάρισε η γιαγιά της, μοναδική διασωθείσα φωτογραφία από την κωμόπολη αυτή της Ερυθραίας των 4.500 Ελλήνων κατοίκων, πριν τα γεγονότα του έτους 1922 και τέλος
• Τον γιο Νικόλαο, που ως εξειδικευμένος πτυχιούχος πληροφορικής, συνέβαλε ουσιαστικά στην όλη αυτή σύνθεση ήχου και εικόνας που σας γνωστοποιείται, η οποία έχει καταγραφεί και σε ποιότητα τηλεοπτικής ή και κινηματογραφικής παρουσίασης, προκειμένου να δοθεί προς προβολή σε οποιοδήποτε Σύλλογο που το κρίνει σκόπιμο.
Τέλος, και για την ολοκλήρωση της ενημέρωσης σημειώνω ότι, ένα μεγάλο τμήμα του παρόντος φωτογραφικού υλικού, προέρχεται από το ταξίδι μνήμης στις πατρογονικές εστίες που πραγματοποιήσαμε τον προηγούμενο Απρίλιο με τον Πολιτιστικό Σύλλογο Αγίου Δημητρίου Λήμνου, χωριό που δημιουργήθηκε αποκλειστικά το 1922, από τους επιβιώσαντες Ρεϊζντεριανούς πρόσφυγες.
Οι φράσεις της εισαγωγής του παρόντος video, είναι δανεισμένες από τα βιβλία «Τα Καράμπουρνα της Μικρασιατικής Ερυθραίας» του Ανδρέα Μπαλτά και από το ομώνυμο βιβλίο της Μαριάννας Κορομηλά και του Θοδωρή Κοντάρα, αντίστοιχα.